“Als docenten niet presteren… beloon ze dan op basis van geleverde prestaties!” Dat lijkt in eerste instantie een goed idee; een beloning als iemand goed presteert, en een ‘bestraffing’ (of onthouding van beloning) als iemand slecht presteert. De onderliggende aanname echter van dergelijke ideeën is dat prestatiebeloningen de productiviteit van docenten laat toenemen, en dus, dat iets buiten henzelf, hen motiveert om goed werk te leveren. Met andere woorden: de aanname is dat docenten met name extrinsiek gemotiveerd zijn.  Echter, wat relatief onbekend lijkt te zijn, is dat als mensen eigenlijk niet extrinsiek, maar vooral intrinsiek gemotiveerd zijn, deze prestatiebeloning op langere termijn meer kwaad dan goed kan doen!

Samen met een student die ik begeleide bij haar masterscriptie Business Administration aan de Rijksuniversiteit Groningen keek ik naar motivatie van docenten op een middelbare school. Aan de hand van enquêteonderzoek vonden we dat veel docenten sterker intrinsiek dan extrinsiek gemotiveerd waren. Met name vrouwelijke docenten en docenten die aan zowel boven- als onderbouw lesgaven scoorden hoog op intrinsieke motivatie. Bonussystemen werken goed als werkzaamheden eenvoudig zijn en werknemers vooral extrinsiek gemotiveerd zijn. Het feit dat intrinsieke motivatie bij docenten hoog is duidt erop dat het invoeren van prestatiebeloning waarschijnlijk niet een goed idee is. De bevindingen zijn gepubliceerd in het blad Finance & Control en het uitebreide artikel is hier te lezen.